In onze praktijk komen veel patiënten met gewrichtsklachten. Veel jonge dieren met afwijkingen als heupdysplasie en elleboogdysplasie. Maar ook oudere dieren met artrose komen veelvuldig voor.
Even wat cijfers. Heup- en elleboogdysplasie (HD en ED) komen, ondanks het strenge fokbeleid en screening van HD/ED-vrije ouders, nog veel voor bij bepaalde rassen. Bij Bulldogs, pugs, bordeaudogs en mastiffs bijvoorbeeld komt heupdysplasie meer dan 50% voor. En een kwart van alle labrador retrievers, golden retrievers en Duitse herders zijn nog belast met heupdysplasie. Rassen die praktisch geen heupdysplasie hebben zijn windhonden. Elleboogdysplasie komt ook nog veel voor, echter minder veelvuldig dan heupdysplasie. De rottweiler, Shar pei en newfoundlander voeren hier de lijst aan met ongeveer 30%. De golden retriever, labrador retriever en Duitse herder hebben ook nog een kans op 10-20%.
Artrose komt veel vaker voor bij honden en katten. Er wordt geschat dat 80 % van de honden boven de 8 jaar beginnende artrose verschijnselen heeft en 90% van de katten boven de 12 jaar. Artrose komt het meest voor in de ellebogen, lage rug, heupen en knieën.
Oorzaken van gewrichtsproblemen.
Ik wil even focussen op heupdysplasie (HD) en artrose. Er wordt gedacht dat heupdysplasie een erfelijke ziekte is. Dat klopt ook, maar aangezien er nu een goed fokbeleid is, zou die erfelijke component af moeten nemen. Helaas blijven er nog veel ‘fokkers’ die honden importeren of gewoon lak hebben aan de regels die opgesteld zijn door de Raad van Beheer. Ook zijn er genoeg gelegenheidsnestjes die plaatsvinden zonder deze kennis van testen. Ook speelt de toenemende vraag een grote rol, er zijn genoeg nieuwe baasjes die het nut van een stamboom niet inzien. De erfelijke component voor HD en ED is maar 30%. Hiernaast zijn een te snelle groei, de voeding, de lichaamsbouw, te vroege castratie en beweging (te veel, te weinig) allemaal factoren welke van invloed zijn op de vorming van heupdysplasie.
Bovengenoemde factoren spelen ook een grote rol bij de vorming van artrose. De leeftijd speelt hierin ook een grote rol, waarbij de kwaliteit van het kraakbeen afneemt naarmate je ouder wordt en daardoor de kans op artrose groter wordt. Ook zijn laaggradige ontstekingen (Zoals een pathogene biofilm, tandvleesontsteking, atopie etc), oxidatieve stress en vrije radicalen oorzaken van artritis en artrose. Exacte mechanismen voor de vorming van artrose zijn nog niet duidelijk. Vanuit de Chinese geneeskunde is artrose een invasie van Wind, Koude en Vocht. Dit leidt tot stagnatie van Qi wat dan een pijnlijk (Bi) syndroom wordt genoemd.
Symptomen van artrose
Honden en katten met artrose hebben best veel klachten die u als verzorger kunt opvallen. Moeizaam en stijf opstaan, de typische beginstijfheid bij de eerste passen na opstaan, stijfheid en verkorte passen bij lopen en draven, minder uit willen gaan, meer blijven en gaan liggen, minder uitbundig spelen en bij katten minder hoog willen springen. Vaak is er ook meer pijn na een inspannende dag. Vaak zien we ergere klachten bij kou en vocht en minder klachten bij mooi weer. Verder kunnen honden en katten met artrose pijnlijk zijn op bepaalde gewrichten bij aaien of borstelen, en kunnen ze geïrriteerd en zelfs agressief reageren bij aanrakingen of bij het spelen met andere dieren.
Wat kunnen wij, als integratieve diergeneeskundig centrum, met deze patiënten?
Wat belangrijk is, is dat pijn bij honden (en katten), naast het ongemak, ook een erg grote impact heeft bij de verzorger. Het hebben van pijn heeft een grote emotionele impact. Pijn is bij mensen goed in te schatten, bij dieren niet. Symptomen worden vaak onderdrukt en ze zullen wat moeilijke aangeven waar en hoe erg de pijn is. Dit maakt het voor de verzorger vaak een ontastbare ziekte. Het vergt verder voor de verzorger veel aanpassingen die gedragen moeten en kunnen worden. Extra kosten, extra verzorging, maar ook de beperkingen hebben een impact. Wij proberen u hierin zo goed mogelijk te begeleiden.
Er zijn veel opties qua behandeling van artrose.
- Belangrijk bij dieren met artrose is dat je de beweging aanpast. Snelle draaiende bewegingen, springen, sprintjes en traplopen moet je vermijden. Verder moeten honden met artrose wel dezelfde hoeveelheid beweging krijgen, maar liever vaker kleinere stukjes wandelen dan 1 grote wandeling. Zorg hierin voor regelmaat, waardoor je een constantere spier en gewrichtsbelasting hebt. Ook is zwemmen een goede beweging.
- Een te zwaar dier zorgt ervoor dat de gewrichten zwaarder belast worden en dat het dier ook minder beweegt. Het is erg belangrijk om een dier met artrose op het goede gewicht te houden. Hierin speelt de juiste voeding en het microbioom een essentiele rol. Ook zal een ziekte met bijvoorbeeld een vertraagde werking van de schildklier ook leiden tot overgewicht.
- De meeste dierenartsen adviseren een speciale dieetvoeding bij artrose waarbij er in de brok een glucosaminen is toegevoegd. Mijn advies is om hier niet in mee te gaan. Brokken zijn erg bewerkt en bevatten veel koolhydraten en zullen door verhitting, door middel van Maillard reacties, veel toxische stoffen bevatten. Deze stoffen creeren ontstekingen welke juist ook kunnen leiden tot gewrichtsontstekingen. Voeding wat het minste ontstekingen creëert en de meeste voedingsstoffen bevat is zo min mogelijk bewerkte en gevarieerde voeding. Voor de hond adviseren wij een dieet van 80% vlees (bot, spier en organen) en 20% groenten (gekookt en geblenderd). Liefst biologische mocht dat financieel haalbaar zijn.
- Het microbioom van je darmen is de sleutel tot gezondheid. Het microbioom heeft een directe link met alle slijmvlieslagen in het lichaam en dus ook de gewrichten. Bij een disbiose en pathogene biofilm (zie vorige blog) zal er een chronische laaggradige ontstekingen in het lichaam woeden waardoor er een grote kans op artritis is. Dit kan uiteindelijk leiden tot artrosevorming. Erg belangrijk is om het microbioom zo gezond mogelijk te krijgen en te houden. Wij hebben hier in de praktijk verschillende mogelijkheden en protocollen voor.
- Er zijn heel veel voedingssupplementen welke nuttig en noodzakelijk zijn bij de ondersteuning bij artrose. Deze zijn onder te verdelen in twee groepen. Ontstekingsremmende supplementen en kraakbeenondersteunende supplementen.
- Ontstekingsremmende supplementen zijn onder andere omega 3, MSM, PEA, CBD olie.
- Kraakbeenondersteunende supplementen zijn onder andere glucosaminen, chondroitine, hyaluronzuur en collageen.
- Vanuit de Westerse en Chinese fytotherapie zijn er veel kruiden combinaties die een positief effect hebben op pijnstilling en ontstekingsremming. Gember, kurkuma, boswellia en duivelsklauw zijn een aantal voorbeelden. Wij werken het meest met Chinese kruidenformules welke een totale balans maken tussen alle organen. Door het verspreiden van de energie door een gewricht en door te zorgen dat de Long energie (Wei Qi, weerstand) sterker wordt, kan deze Wind, Kou en Vocht beter tegenhouden.
- Met behulp van acupunctuur kunnen we pijn bestrijden en het lichaam in balans houden.
- Goudacupunctuur passen wij vaak toe na een behandeling met supplementen en Chinese kruiden (lees hieronder). Hierin injecteren wij onder een licht roesje 24 karaat goudstaafjes in acupunctuurpunten rond het aangedane gewricht. Dit kan toegepast worden bij degeneratieve ziekten als Elleboog en heupdysplasie en bij artrose of spondylose, maar zien we ook goede resultaten bij cauda equina. Resultaten zijn ontstekingsremmend en pijnstillend en geven een pijnreductie van 80-95% afhankelijk van het gewricht. Het een eenmalige behandeling welke uitgevoerd wordt onder een lichte sedatie van uw dier.
- Specifieke lichtfrequenties kunnen de pijn en ontsteking verminderen. Veel acupuncturisten, maar ook fysiotherapeuten beschikken over lasertherapie.
- Manuele therapieën als fysiotherapie en chiropractie zijn noodzakelijk voor het soepel en sterk houden van spieren en gewrichten. Hierin is specifiek hydrotherapie belangrijk.
- Reguliere pijnbestrijding. Wij zullen pas beginnen met reguliere pijnbestrijding als er geen voldoende resultaat is gezien met bovenstaande therapieën. Gelukkig komt dat niet vaak voor. Er zijn veel verschillende soorten pijnstilling. Hierin gaat de ontwikkeling ook snel en zullen er steeds meer specialisten grijpen naar humane medicatie.
- Ontstekingsremmers/pijnstillers. De traditionele NSAID’s zoals rimadyl, metacam of galliprant worden als eerste pijnstiller geadviseerd door de meeste dierenartsen. Chronisch gebruik van een NSAID leidt ertoe dat er door de continue ontstekingsremming (door remmen van het COX-2 enzym) rust komt in de gewrichten waardoor artrose minder snel ontwikkeld. De meeste NSAID’s hebben echter ook een negatief effect (door remmen COX-1 enzym) op de maag waardoor er vaak een maagzuurremmer (omeprazole) aan toegevoegd wordt. Dit zorgt er echter voor dat de vertering en het microbioom (en daardoor artrose) negatief beïnvloed wordt. Er worden steeds mooiere NSAID’s ontwikkelt welke heel specifiek het enzym COX-2 remmen. Deze NSAID’s hebben voornamelijk effect op de ontstekingsremming. Een merknaam is bijvoorbeeld previcox.
- Librela is een monoklonaal antilichaam wat de Nerve Growth Factor remt. Dit zorgt ervoor dat pijnsensatie als gevolg van osteoartitis vermindert.
- Opiaten. Een sterkere pijnstilling dan de NSAID’s. voorbeelden zijn morfine en tramadol.
- Gabapentine is een humaan medicijn voor epilepsie wat steeds vaker bij honden gebruikt wordt bij zenuwpijn wat vnl tgv spondylose, Cauda equina of hernia-achtige klachten ontstaat.
- Anabole steroiden. Dit zorgt ervoor dat de spiermassa en spierkracht verbetert waardoor de gewrichten ondersteunt worden. Ook hierin zijn er alternatieven beschikbaar om de spieren te stimuleren.
- Intra-articulaire injecties. Dit zijn injecties van verschillende medicijnen direct in een gewricht. Daardoor zullen ze een directe ontstekingsremmende krachtige pijnstilling hebben. De injecties moeten geregeld herhaald worden voor een blijvende pijnstilling.
- Chemische stoffen die geïnjecteerd worden zijn onder andere corticosteroiden en celecoxib.
- Natuurlijke stoffen zijn stamcellen, PRP of ACP (Plateled rich plasma of autogeneus concentrated plasma) en Ozon. In onze praktijk werken we alleen met injecties met ozon.
Conclusie.
Er is nog veel wat je kunt doen ter verlichting van artrose. Pijn hoeft een dier niet te hebben. Mocht je twijfelen en klachten van pijn herkennen, maak dan snel een afspraak bij ons centrum. Onze dierenarts zal zorgen voor een behandelplan op maat wat het beste past bij de klachten van uw huisdier en u zelf. Meer informatie kun je lezen op onze website.
